Latihan

Những phát triển nhanh chóng của kĩ thuật đo lường những dữ liệu của vũ trụ xác nhận việc vũ trụ bành trướng nhiều hơn điều chúng ta nghĩ. Giải Ngân Hà, trong đó có mặt trời, chứa hơn 100 tỷ tinh thể, hành tinh và những gì khác của các ngôi sao, nhưng toàn thể vũ trụ thì chứa đến hơn 100 tỷ thiên hà như Giải Ngân Hà. Theo Bapak, nếu so sánh về kích thước, ta sẽ nhận thấy cái vũ trụ vật chất bao la đó chỉ chiếm một phần nhỏ bé của cái vũ trụ tâm linh vô cùng lớn rộng.

Vật chất bao gồm những hạt phân tử là những vật thể cứng nhắc. Tại một thời điểm nào đó, vật chất chiếm lấy một vị trí được chọn cho nó, và trên nguyên tắc thì nó không để cho một vật chất khác chiếm lấy cái không gian của nó. Như việc chúng ta lập nên những hàng rào chung quanh nhà cửa mình, và khóa cửa lại để cho trộm cướp không xâm nhập vào. Vật chất cũng hành xử y như vậy. Mặt khác, một sự chấn động không chiếm lấy một địa điểm đặc biệt nào trong thời gian, nhưng tồn tại bất cứ đâu trong không gian, trong phạm vị một xác suất đã được định nào đó.

Vật chất và những chấn động tồn tại biệt lập với những thuộc tính khác nhau. Theo lô-gích của vật lí học cổ truyền, một vật thể không thể cùng một lúc có hai thuộc tính. Thiên hạ tin rằng điều gì đó không thể quan sát, cảm nhận, hay đo lường, thì không thể tồn tại. Những nghiên cứu về hạt cơ bản (elementary particles) của vật lí học lượng tử (quantum physics) đã làm đảo lộn cái lô-gích đó. Những thuộc tính và hành động của những hạt cơ bản -phần nhỏ nhất của vật chất- là điều gì phi thường, đi ra ngoài những định luật của vật lí học, của cả lương tri. Ta không thể quan sát làn sóng của những hạt cơ bản. Nếu ta tìm cách đo lường, những làn sóng đó chợt biến mất một cách quái lạ để biến thành những vật thể (hạt phân tử) cứng nhắc. Thuyết lượng tử đã tạo nên một sự chuyển đổi rất lớn trong mô hình tư duy của chúng ta. Sự chuyển đổi đó còn có một địa vị lớn hơn sự chuyển đổi từ thuyết của Ptoleme [thuyết coi trái đất là trung tâm] qua thuyết của Copernicus [thuyết coi mặt trời là trung tâm] thời Trung Cổ. Việc Copernicus chứng minh sự thật là trái đất đi vào quỹ đạo của mặt trời, thì đó là điều gây ra thời Phục Hưng và một sự chuyển biến từ một thế giới dưới sự thống trị của tôn giáo tới một thế giới hiện đại. Có lẽ thuyết lượng tử đã tạo nên một sự chuyển đổi triệt để hơn điều đó. Nhưng chắc phải mất từ 50 hay tới 100 năm nữa chúng ta mới hoàn toàn hiểu được hệ quả của nó.

Thuyết lượng tử khó hiểu được. Đoạn tiếp theo chỉ là sự hiểu biết hạn hẹp của tôi về cái thế giới vô cùng kỳ bí của những hạt phân tử cơ bản. Sự đặc thù và kì diệu của nó có lẽ gần giống với latihan. Những giảng giải của Bapak không đối nghịch với bất cứ những gì của thuyết lượng tử.