Susila Budhi Dharma

Vũ Huy Minh Châu dịch 1972

12- Pangkur

1. Người này sẽ khác hẳn với những người hành động luôn luôn theo dục vọng của tâm và đặt tin tưởng vào câu tục ngữ  “muốn là làm được”.
2. Bây giờ ta xét đến tính chất của đất sét (solargileux). Đất này không thấm nước mưa được dễ dàng và có tính chất hay dính vào những thứ gì đụng chạm đến nó.
3. Tuy nhiên nó được coi là rất tốt vì nó cũng có thể làm cho mọi thứ cây mọc được và người ta cũng có thể dùng nó để trồng nhiều thứ cây thích hợp và ích lợi cho sự sinh sống của loài người.
4. Những người so sánh được với loại đất này thì hầu như không khác gì với những người thuộc về trường hợp thứ nhất nói trên. Nếu họ được hiểu biết về tâm linh thì kết quả và hiệu quả chẳng bao lâu sẽ phát hiện ra. Rồi sau họ cũng có khả năng làm cố vấn cho những người muốn được dẫn dắt.
5. Ngoài ra họ cũng có thể chứng nghiệm được sự nẩy nở các ân huệ tâm linh và tài năng của họ, thí dụ như trong tất cả các lãnh vực học hỏi, đó là một điều rất ích lợi cho nhân loại.
6. Tuy nhiên những người này hãy còn một nhược điểm vì cá nhân họ hãy còn có ảnh hưởng vào kẻ khác khi họ giúp ai việc gì. Do đó họ có khuynh hướng lôi cuốn người khác cũng phạm những lầm lỗi như họ.
7. Tính chất của đất sét là những thành tố của nó: như năng lực của lửa, gió, nước, đất không được quân bình. Trong bốn thành tố ấy thì lửa và gió thắng thế hơn nước và đất. Tuy nhiên đất này cũng còn tốt vì thường thường nó ở gần sông.
8. Theo như đã nói trên đây, thì trong những người có tính chất tương ứng với loại đất sét, các thứ dục vọng gây nên tính liều lĩnh và hung bạo mạnh hơn các thứ dục vọng tạo thành tính kiên nhẫn và cảm thụ. Vậy nên những người như thế luôn luôn hành động theo ảnh hưởng của tính liều lĩnh và hung bạo.
9. Tuy nhiên vì nội cảm của họ sống động giống như đất sét ở gần sông, nên họ không đến nỗi bị sức mạnh hăng say của tính liều-lĩnh và hung bạo chi phối thật sự và hoàn toàn.
10. Lại có một thứ đất khác nữa là đất bùn (sol boueux). Sau khi mưa nước chỉ thấm rất chậm vào đất này thành ra có những hơi độc hôi thối bốc lên.
11. Tuy nhiên đất như thế cũng có thể giúp cho thảo mộc mọc được, đặc biệt các cây to hoặc nhỏ. Phần nhiều quả cây nhỏ ít có lợi ích trong việc nuôi dưỡng người ta, còn nhiều thứ cây lớn sinh quả có thể giúp ích cho đời sống của con người tốt đẹp thêm lên.
12. Những cây này sinh quả hằng năm, nhưng mỗi năm chỉ có một mùa thu hoạch. Đất bùn chỉ sản xuất được như thế thôi. Áp dụng vào con người thì có nghĩa là tất cả sự hiểu biết mà họ thâu thập được đều đọng lại rất lâu trong trí họ.
13. Vậy nên nhiều người chỉ tỏ ra biết phải trái trong ý nghĩ và trong lời nói, nhiều người khác lại cho rằng họ có nhiều tài năng mà không thấy họ chứng tỏ gì cả hoặc đó chỉ là tài năng mà thực sự họ chưa có. Tuy nhiên mặc dầu bề ngoài như thế, sau này những người nói trên cũng có thể thực sự hữu dụng và sẽ có khả năng giúp đỡ những ai muốn tìm hiểu thâm sâu về vấn đề tâm linh.
14. Dĩ nhiên là muốn được như thế thì một điều kiện cần thiết là những người vừa nói trên đây không được giữ quá lâu ở trong trí họ những điều hiểu biết đã thâu hoạch được. Nếu không làm như vậy thì những điều hiểu biết này sẽ chỉ làm rối trí người khác vì nó sẽ chỉ là những chuyện phù phiếm mà thôi.
15. Mặt khác, đất bùn có sức mãnh liệt bắt nguồn từ lửa và gió, mạnh hơn những sức phát xuất từ nước và đất. Sở dĩ như vậy vì đất bùn ở cách xa sông và núi.
16. Áp dụng vào con người, điều đó có nghĩa là tính liều lĩnh và hung bạo của họ mạnh hơn tính kiên nhẫn và cảm thụ. Khi những người này muốn có một thứ gì cần cho họ thì trong hành động của họ, họ tỏ ra vội vàng quá đáng.
17. Hơn nữa, nếu họ không bao giờ được lời khuyên bảo tốt hay sự chỉ dẫn, thì trong sự vội vàng của họ, họ sẽ vượt quá mục đích.
18. Trên đây đã giảng giải về tình trạng và tính chất của thân thể những người mà bản chất giống với đất bùn.
19. Bây giờ ta xét đến một loại đất khác là đất lầy (sol marécageux). Khi trời mưa, nước trào tứ phía, và khi gặp một hố sâu thì chảy dồn vào đó như vào một cái thùng, rồi lâu ngày bốc hơi hôi hám.
20. Về sau đủ mọi thứ cỏ mọc lên. Tuy nhiên cũng có những cây khác mọc được, nhất là những cây to có gai.
21. Trong đất như thế, sức mạnh lửa và gió thắng thế hơn đất và nước.
22. Loại đất này ở xa đồng ruộng, khi trời mưa mới có nước.
23. Khi một người có tính chất tương tự với loại đất này thâu thập một sự hiểu biết nào thì họ không khai triển và không thực hành, nhưng trái lại họ đem phổ biến khắp nơi, nghĩa là họ ưa nói với mọi người những điều đã thu nhận được và thích người ta khen họ về học vấn và tài năng.
24. Vì họ thích thú làm như vậy, nên họ nói rất nhiều về những điều hiểu biết của họ cho hầu hết mọi người. Thực ra họ còn chưa hiểu được ý nghĩa những điều họ nói.
25. Tuy nhiên, như vậy còn hơn là họ giữ những điều hiểu biết ấy riêng cho họ, vì có thể trong số những người nghe có người hiểu được giá trị những điều đó.
26. Lẽ tất nhiên những người như trên đây ít có khả năng thâu thái được sự hiểu biết có ích lợi thật lớn lao cho đời họ. Dầu khi họ có vẻ tiến triển được, thì những điều hiểu biết mới cũng sẽ không có liên lạc với những điều hiểu biết cũ, đến nỗi do đó sẽ xảy ra sự nhầm lẫn trong cách ăn ở của họ.
27. Vì các người này tràn đầy sức mạnh của những dục vọng mãnh liệt là liều lĩnh quá và hung bạo quá nên sự lầm lẫn trong cách ăn ở của họ càng ngày càng trầm trọng.
28. Để chấm dứt vấn đề này, chúng ta xét thêm một loại đất cát bụi (sol sablonneux et poussiéreux). Khi trời mưa nước ngấm xuyên qua đất này rất mau, nên ít cây nẩy nở được.
29. Chỉ có một vài loại cỏ mọc được, nhưng không sống được bao lâu nếu có xảy ra hạn hán.