Susila Budhi Dharma

Vũ Huy Minh Châu dịch 1972

9- Sinom

1. Nếu gặp hoàn cảnh như trên đây thì gà giò và gà con lại càng dễ bị lạc lõng hơn nữa. Vì vậy nó không bao giờ đi quá xa chuồng gà.
2. Về vấn đề giao hợp, ta thấy gà trống luôn luôn có nhiều gà mái vây quanh và ta cũng có thể nhận ra rằng gà mái không phải chỉ giao hợp với một gà trống mà thôi; nhưng loài gà và loài người, mỗi bên nhìn tình cảnh đó một cách khác nhau. Trong thế giới của nó, loài gà nhìn tình cảnh trên đây bằng cách nào, thì trong thế giới loài người, con người cũng nhìn tình cảnh một vợ, một chồng của mình bằng một cách giống hệt như thế.
3. Trong thế giới loài gà, những con có bộ lông nhiều màu cũng được trọng vọng, một cách giống như loài người chúng ta ngắm nhìn những người mặc quần áo đẹp rực rỡ nhiều màu.
4. Loài gà chỉ có tình mẫu tử chừng nào gà con hãy còn nhỏ. Gà mẹ chỉ nhận con và săn sóc chừng nào chúng còn cần đến mẹ. Ngay khi gà con đã đủ lớn thì ta thấy rõ ràng không còn chút tình mẫu tử, dù là của gà con đối với mẹ hay ngược lại, của gà mẹ đối với con.
5. Mặc dầu theo quan điểm loài người, cách đối xử như thế là quái dị, nhưng đó vẫn là thói tục trong thế giới loài gà, vì đời sống của nó bắt buộc phải như thế.
6. Bởi vậy gà trống không cảm thấy ghê tởm chút nào khi giao hợp với bất cứ gà mái nào, dù chính là mẹ nó.
7. Nó sẳn sàng giao hợp không những với mẹ nó, mà ngay cả với bà nội nó.
8. Theo quan điểm loài người thì những thói tục của gà trên đây có vẻ quái dị lắm, nhưng đối với gà trống thì vấn đề không phải là có tình dục với mẹ hay bà nội, mà mục đích là kết hợp với một bạn khả dĩ sinh đẻ được.
9. Đến đây là chấm dứt đoạn nói về cách sinh sống của gà. Khi tính nết của gà ảnh hưởng vào nội cảm của con người thì họ cũng cảm thấy các tính nết ấy, mặc dầu họ có thể biểu lộ nó ra một cách khác.
10. Bây giờ ta xét đến người thành thị. Thông thường người thành thị ăn thịt nhiều thứ súc vật, mỗi thứ có đặc tính riêng.
11. Giảng giải tính nết và thói quen riêng mỗi thứ súc vật ấy sẽ quá dài, nên ta chỉ xét về mấy con vật chính thôi.
12. Còn những con khác, mặc dầu không có giảng tới đặc tính và thói quen của nó, nhưng nhất định trong Latihan con sẽ tiếp nhận được bằng chứng rõ ràng, các sức mạnh thú vật ấy ảnh hưởng vào con và hoạt động ở trong con như thế nào.  Và con tự nhận định được các sức mạnh ấy khác nhau như thế nào trong khi nó ảnh hưởng vào con.
13. Đối với những người thành thị, ăn thịt nhiều súc vật khác nhau thì họ khó mà nhận xét phân minh được sự chứng nghiệm bên trong họ, và khó cảm thấy được những khuynh hướng, tính tình có đặc tính khác nhau và thuần nhất (dispositions caractérisée et pure). Vì vậy nên khi một khích động trong nội cảm họ gây nên một dục vọng về một vật gì, thì họ hoàn toàn không có khả năng để nhận xét phân minh những gì chỉ thuần túy phát xuất từ chính họ mà thôi, còn những gì là phát xuất từ sức mạnh này hay sức mạnh  khác.
14. Kết quả của sự mờ mịt hỗn độn trong nội cảm của họ là tuy họ đã cố gắng rất nhiều, nhưng chỉ thu được rất ít lợi ích cho đời sống của họ. Tình trạng như thế xảy ra nhất là khi những sự cố gắng nói trên lại đem áp dụng vào Latihan, vì Latihan là một phương pháp cần phải chứng nghiệm được sự bình tĩnh và yên lặng nội ngã.
15. Vì vậy nên trong những người tập Latihan, nhiều người đã trải qua bao nhiêu thất bại, nghĩa là họ không đạt tới trình độ mà ta có thể gọi là trình độ một linh hồn hoàn thiện.
16. Lại nữa vì các khó khăn mà họ vấp phải, họ cảm thấy trong sự chứng nghiệm nội ngã một khủng hoảng về hướng đi, nên trong ước vọng tiến triển của họ, họ sợ lạc vào một con đường xấu. Khi ấy nếu họ bỏ dở thì thời gian đã tập Latihan của họ càng lâu bao nhiêu, họ sẽ càng thất vọng bấy nhiêu.
17. Vì vậy, nên sự chứng nghiệm nội ngã của những người sống nơi thành thị trở nên hỗn độn, mờ mịt. Tuy nhiên mặc dầu như thế, ta không được quên rằng lẽ đương nhiên là con người phải có một đời sống viên mãn, mà ta có thể coi như một kho vàng trong đó ta có thể lấy ra tất cả những gì ta muốn.
18. Vậy con đừng nên sợ mà cứ tiếp tục tìm lấy một cách tập Latihan của con thực sự mang lại chân lý cho con.
19. Thực ra các sức mạnh thú vật không dễ gì mà ảnh hưởng được tới chỗ nguyên lành trọn vẹn của con người. Một phần lớn bản chất của con người có thể thoát được ảnh hưởng ấy miễn là họ đừng sao lãng và đừng chịu nghe theo các tính bẩm sinh của mình mà không suy nghĩ.
20. Nói một cách rõ hơn, người ta bị ảnh hưởng sức mạnh thú vật là vì hay sao lãng. Ngoài ra người ta còn có khuynh hướng không chịu săn sóc đến công việc bổn phận con người của mình, còn có thể nói được rằng người ta yên tâm sống buông lung không hề kể chi đến nhân cách con người. Vì sự thờ ơ ấy càng ngày người ta càng bị áp lực và ảnh hưởng của sức mạnh thú vật cho tới khi mặc dầu ăn ở xấu xa mà vẫn tự cho là phải, là thường tình.
21. Sự ăn ở xấu xa này có hậu quả đem con người không có gì bảo vệ mà hiến dâng cho ảnh hưởng của sức mạnh thú vật; lúc này tất cả các sức mạnh thú vật, không trừ một thứ nào, ở trong người họ, có thể hoành hành tự do; và tình trạng này càng kéo dài khi càng lợi cho sức mạnh thú vật mà hại cho con người đã vĩnh viễn mất hết phẩm giá tạo vật cao quý của mình.
22. Đó là tình trạng xảy tới cho những ai sống buông lung hoàn toàn. Khi ấy đã chìm đắm vào thế giới thú vật rồi thì kẻ trước kia là con người, bây giờ sẽ sống một đời như súc vật và sự vui, sự buồn của họ cũng giống của súc vật.
23. Con người hư bỏ ấy sống như thú vật, không còn có khả năng phân biệt thế giới loài vật với thế giới loài người vì họ không còn có những khí cụ cần thiết để dùng vào việc phân biệt ấy. Hậu quả là trong đời sống như thú vật của họ, thì tình cảm và sự hiểu biết của họ đều giống với tình cảm và sự hiểu biết của con vật.
24. Đó là một thí dụ về cách ăn ở xấu xa của một người hoàn toàn nghe theo dục vọng mà không kìm hãm chút nào. Vậy nên con hãy khá coi chừng những thói quen như thế. Con cũng phải canh chừng để các sức mạnh thú vật không thúc đẩy nội cảm và ngăn cản con đường tiến hóa của con.
25. Thiếu sự chăm lo như thế thì không những rốt cuộc con sẽ bị hại hoàn toàn mà ngay bây giờ thân con bị ảnh hưởng, ảnh hưởng này có thể làm cho dòng dõi của con bị suy sụp về tâm linh.
26. Bây giờ, ta xét vắn tắt về tính nết và thói quen của những con vật mà người thành thị hay ăn nhiều: cá nước ngọt, gà, dê, bò.
27. Ảnh hưởng sức mạnh của cá nước ngọt, gà đã được nói rồi, vậy ta chỉ xét về ảnh hưởng sức mạnh của thịt dê, thịt bò đối với nội cảm những người ăn như thế nào?
28. Đành rằng người thành thị còn ăn nhiều loài thịt khác nữa, nhưng ta không nói tới ở đây, vì sẽ dài dòng quá. Vả lại như trên đã nói: rồi chẳng bao lâu người ta sẽ tự mình chứng nghiệm thấy trong Latihan.
29. Trước hết ta hãy nói đến loài dê. Trong thế giới của nó thì sự chứng nghiệm nội ngã và quan niệm về công việc làm hàng ngày của nó không khác gì mấy so với con người trong thế giới nhân loại. Một mảnh đất trồng đầy cỏ hoang dưới mắt ta thì đối với con dê là một trường hoạt động cứ đấy mà kiếm đủ ăn.
30. Như vậy cỏ, lá mà ta chỉ coi đại khái là loài cây xanh thôi thì đối với dê lại là những thức ăn đủ thứ khác nhau, cũng như thức ăn của loài người chúng ta mua ở tiệm và ở chợ.
31. Cũng như ở trong thế giới chúng ta, chúng ta buôn bán hàng hóa cần thiết cho đời sống và tổ chức những nơi giải trí cùng những việc khác, thì loài dê trong thế giới của nó cũng không thiếu dịp hợp tác với nhau, thành thử sự hoạt động của nó cũng không kém của chúng ta.
32. Những người nội cảm còn mềm yếu, và chưa tập Latihan để có thể ý thức được con người thực của mình, thì rất dễ bị ảnh hưởng của sức mạnh thú vật. Nếu khi ấy giờ lâm chung xảy tới thì họ sẽ sa vào thế giới súc vật không còn nghi ngờ gì nữa.
33. Điều chân lý trên đây, những người có đủ khả năng đều công nhận. Nhưng người nào xem xét điều ấy một cách mù quáng thì không thể cảm thấy được hậu quả của sự hạ thấp mức sống con người xuống như vừa nói trên.
34. Hơn nữa bản thân người này phải chịu suy sụp không những lúc phải qua đời, ngay khi còn sống cách ăn ở của họ cũng không còn là thích hợp với con người nữa. Thực ra hậu quả của sự suy sụp ấy là làm đảo lộn các vai trò: con người rơi vào một lãnh vực sinh sống giới hạn chật hẹp, còn thú-vật thì lại được thêm một khoảng không gian sinh sống rộng rãi lớn lao.
35. Trong những tình cảnh như thế, sức mạnh thú vật đã chiếm được phần thắng và có thể muốn gì được nấy. Vì vậy nên đặc tính của người tràn đầy sức mạnh thú vật là sự ham muốn mãnh liệt chỉ nghe theo dục-vọng của lòng mình.
36. Bây giờ ta xét đến thói quen của dê trong việc giao hợp. Về điểm này nó cũng tương tự như loài gà, dục tình thúc đẩy nó tìm nhau không chút phân biệt về mối liên hệ họ hàng.
37. Thói quen của loài dê đối với ta cũng có vẻ kỳ dị như của loài gà, nhưng thực sự thì thói quen ấy cũng có giá trị đối với nó, như sự bất khả phân ly giữa vợ chồng đối với chúng ta.
38. Như vậy thì nếu một người lạc vào thế giới thú vật họ có thể cảm thấy sung sướng ở đấy. Nhưng cái loại hạnh phúc khả dĩ có được ở trong thế giới ấy tuyệt nhiên không giống với hạnh phúc trong thế giới của con người thực. Trái lại, con người mà nội cảm tràn đầy sức mạnh của những con vật nói trên, sẽ có tính ham tình dục rất mãnh liệt.
39. Nói tóm lại dục vọng của họ đặt họ vào một tình trạng giống như một người nghiện rượu arak (là một thứ rượu mạnh) rất nặng, mà đột nhiên lại không có một chút rượu nào để uống: họ sẽ chỉ cảm thấy giao động và bức bách chừng nào mà họ chưa có được một người đàn bà ở bên mình.
40. Trên đây là kết-quả của ảnh hưởng sức mạnh thú vật và người chịu ảnh hưởng ấy lại hoàn toàn không biết. Nhiều người lại còn cho rằng họ giao du với đàn bà như thế chỉ là để thoát khỏi dục tình của họ. Thực ra họ chẳng thoát được dục tình ấy mà trái lại họ càng trở thành nô lệ của nó.