Tiếp tục loạt bài về người vợ thứ hai của Bapak, Ibu Siti Sumari, với những kỷ niệm của các hội viên Subud quen biết bà...

Ibu Sumari với nữ hội viên ở Colombo - Sri Lanca

Bapak đang gọi tôi
Ibu đang kể cho tôi nghe những câu chuyện về Indonesia và về khí hậu. Tôi đang trao đổi những giấc mơ mà tôi đã có, và bà nói "Đúng, nó giống như vậy". Đột nhiên, bà nói với tôi: “Ồ, tôi phải đi bây giờ, Bapak đang gọi tôi.”

Tôi không thể nghe thấy Bapak gọi bà. Bà đứng dậy, đi về phía cửa thì nhận ra rằng tôi đang thắc mắc tất cả những cuộc gọi này đến từ đâu. Bà quay lại và ngồi xuống cạnh tôi lần nữa và nói: “Chị biết đấy, khi Bapak gọi cho chị, nó không giống như khi chị gọi cho người khác. Bapak gọi tôi từ bên trong và Ibu đáp lại từ bên trong.”

Và vì bà mất quá nhiều thời gian để giải thích điều này với tôi nên lúc đó đã quá muộn để bà đi gặp Bapak, và Bapak đích thân bước vào phòng và ra hiệu cho bà. Lusana Faliks

Ibu đã làm rất nhiều cho chúng ta
Ibu đã làm rất nhiều điều cho rất nhiều người chúng ta. Phụ nữ bắt đầu gọi điện để gặp bà vào khoảng 9 giờ 30 sáng và nếu Cilandak đông khách, họ sẽ đến suốt cả buổi sáng.

Ibu thường nghe băng Bapak chơi gambang. Bà cũng thường mời một số phụ nữ tham gia cùng bà, có lẽ là để tập latihan.

Trí nhớ của Ibu rất dai và rõ ràng, khả năng nhận thức của bà rất sâu sắc.

Ibu lớn lắm– đủ lớn để có vẻ như có nhiều người phụ nữ trong một người. Có một Ibu là người giản dị, mẹ hiền, dễ gần và có một Ibu là người bạn tâm giao và là nhà ngoại giao. Và sau đó là một Ibu khác: một bà hoàng và nhiều hơn thế nữa - một người tràn đầy Quyền năng của Thượng Đế đến nỗi tôi dường như nghe thấy bà vào những lúc đó như thể từ một khoảng cách xa xôi, và tôi khó có thể chịu được khi ngước mắt lên nhìn vào mặt bà. Harlinah Longcroft

Hướng lên!
Trong một lần tập latihan, tôi đang ở cuối phòng và đột nhiên Ibu ở đó. Tôi quỳ gối trong tư thế rất thánh thiện, đầu cúi xuống sàn thờ lạy Thượng Đế. Bà nắm tóc tôi và kéo tôi đứng lên. “Đứng lên,” bà nói, và bàn tay của bà thực sự nâng cằm tôi. "Đứng lên. Người phụ nữ đứng tôn thờ Thượng Đế. Hãy ngẩng đầu lên. Người phụ nữ tôn thờ Thượng Đế theo cách này.”  Roekmini House

Ánh sáng và sự ấm áp
Tôi được khai mở đúng lúc để có thể tập latihan với Ibu ở San Francisco vào năm 1968. Mặc dù nhắm mắt trong latihan, tôi cảm thấy căn phòng trở nên vô cùng nhẹ nhàng, ấm áp và tươi sáng. Đó là một ánh sáng mạnh đến mức tôi mở mắt ra. Ibu ở giữa vòng tròn do tôi và một số phụ nữ khác tạo thành.

Ánh sáng và hơi ấm tỏa ra từ bà khi bà di chuyển! Tôi choáng váng và nhắm mắt lại nhanh nhất có thể, với cảm giác rằng hiện tượng này không xảy ra với tầm nhìn bình thường, và tôi cố gắng ‘quay lại’ với latihan của mình. Sau đó, ánh sáng và hơi ấm rời khỏi căn phòng, khiến căn phòng trở nên tối tăm và lạnh lẽo. Tôi biết điều đó có nghĩa là Ibu đã rời khỏi phòng, nhưng vì mới vào Subud nên tôi mở mắt ra để kiểm tra. Ibu không có ở đó. Halimah Cristy

Thực tế là trong lòng bà!
Một điều thú vị là khi tôi mới vào Subud, tôi rất hoài nghi... Tôi có hai trải nghiệm với Ibu, một trong số đó là tôi không định đến gần Ibu trong latihan. Tôi vào Subud khoảng sáu tháng và chúng tôi đang tập latihan. Ibu đang ngồi ở phía trước căn phòng. Tôi đi sang đầu kia của căn phòng để tránh xa bà.

Khi latihan kết thúc, bạn nghĩ xem tôi ở đâu? Thực tế là tôi đang ở trong lòng bà! Indira Smith

Chắc chắn là Mẹ tôi
Lúc đầu, những ngày đầu, tôi không để ý nhiều đến Ibu. Tôi chỉ là một người rất nhỏ bé – trẻ, ngây thơ và bận rộn. Đối với tôi, Ibu là một nhân vật khó hiểu – bí ẩn. Bà không gây ấn tượng nhiều với tôi, bà đã đến gặp tôi sau latihan thứ ba và nói “Latihan tốt đấy,” và tôi cho bạn biết đó là một sự an ủi lớn! Ngoài những điều nhỏ nhặt, đó là cách liên lạc duy nhất của tôi với Ibu vào những ngày đó... tôi chỉ thực sự biết Ibu khi chúng tôi đến Indonesia vào tháng 1 năm 1962.

Khi Ibu và Bapak đến nghỉ cuối tuần, Ibu không hề để ý đến tôi. Rõ ràng là bà rất thích Leonora Coupis, chị này cũng ở đó, chứ không phải tôi! Vì vậy, trong nhiều năm, tôi biết mình là bụi bẩn dưới chân Ibu và bà đã đối xử với tôi như vậy.

Và điều đó không sao cả, vì tôi có mối liên hệ tuyệt vời với Rochanawati và Bapak cũng như tất cả những người trẻ Indonesia khác cùng tuổi với chúng tôi. Thỉnh thoảng, Ibu lại đến và đưa ra một số quy định với tôi. Vào thời đó, Cilandak không được trải nhựa đường, và vào năm 1962, ngôi nhà khách duy nhất ngập trong bùn! Tôi không thể chịu đựng được nơi này bị bẩn thỉu.

Ý tôi, đây là nhà của Bapak và Ibu! Họ không thực sự sống ở đó. Họ sống ở thị trấn và thường đến đây vào cuối tuần cùng với đoàn tùy tùng, người giúp việc và mọi thứ. Họ sống ở tầng trên, còn gia đình tôi và Leonora sống ở tầng dưới.

Tôi không chịu được bùn đất. Chó đã mang bùn vào, chân chó đã mang bùn vào nhà. Tôi lo căn nhà của Bapak bẩn thỉu nên tôi đã mất nhiều ngày để cố gắng ngăn thứ đất đỏ này vào nhà. Một ngày nọ, Ibu bước vào và bà nói "Salamah, chị làm bẩn nhiều hơn!" Tôi biết ngay bà muốn nói đến tâm trạng xấu của tôi! Tôi quá bực tức về lớp bùn đất trong nhà Bapak nên tôi phải quét dọn! Tôi rất tức giận với những người đã vào nhà và làm cho căn nhà trở nên dơ bẩn, và tôi càng làm cho nó trở nên bẩn thỉu hơn bằng tâm trạng tức giận của mình!

Ibu chắc chắn là người mẹ của tôi. Bà vượt xa tôi trong vai trò người mẹ. Một ngày nọ, Ibu nói với tôi, "Salamah, chị có thể nấu được món gì nào?" Khi biết tôi ít biết nấu ăn, chính Ibu đã dạy tôi cách nấu ăn cho gia đình. Bà cho tôi nếm thử những món bà đang nấu và hỏi tôi thấy thế nào - ít muối? Quá nhiều nghệ? Và bà vỗ nhẹ vào vai tôi, cười khúc khích trước sự ngu ngốc của tôi, nếu việc nếm thử của tôi không 'đúng'. Hãy luôn cầu nguyện khi nấu ăn: “Thượng Đế  ơi, Thượng Đế ơi, Thượng Đế ơi”, bà nói. “Nhờ vậy dạ dày cũng cảm thấy ngon đó.”

Bà gặp tôi và hỏi “Hôm nay chị nấu món gì cho Abdullah? Ngày mai chị nấu ăn thì tốt cho anh ấy hơn ”. Hoặc, “Chị thích dodol¹? Tôi đưa cho chị một ít để cho bọn trẻ.” Salamah Pope.

Một người mẹ thực sự
Ibu yang mulia – người mẹ cao quý, Ibu yang tertjinta – người mẹ được yêu quý nhất – Ibu mà tôi thấy chính là Ibu jang tertjinta. Bà là một người mẹ tuyệt vời – một người mẹ thực thụ, tràn đầy lời khuyên và những lời nhắc nhở nhẹ nhàng hướng dẫn đường cho con cái. Bà liên tục cho tôi những bài học về cách cư xử, cách làm người phụ nữ; và lấy ví dụ về cách cư xử của chính bản thân bà.

“Tại sao chị không mặc quần áo đẹp? Chị phải làm cho chồng chị hạnh phúc,” Ibu thân yêu – Tôi nhớ những lời khuyên đầy yêu thương của bà. “Hãy ngồi dậy!”, một ngày nọ bà nói một cách bất ngờ. “Làm sao chị có thể nhận được tại đây (vỗ vào ngực tôi) nếu chị luôn ngồi uể oải suốt buổi?”

Về việc giúp đỡ người khác, Ibu cũng kiên quyết không kém. Bà nói: “Chị hãy giúp đỡ (tiền) cho những gia đình cần nó”. “Sau đó, khi chị cần giúp đỡ, chẳng hạn như nấu các món ăn cho một buổi selamatan, chị có thể nhờ họ lại. Như vậy sẽ không còn nợ nần gì nhau.” Salamah Pope

___________

¹ Dodol: (kẹo dẻo) à một loại món ăn truyền thống được phổ biến ở nhiều nước Đông Nam Á, đặc biệt là ở Indonesia, Malaysia, Phi, và Thái Lan. Đây là một loại kẹo ngọt, có cấu trúc mềm, nhẻo và thường được làm từ các thành phần cơ bản như nước cốt dừa, đường, và bột gạo hoặc bột nếp. Dodol thường có màu nâu đậm và hương vị ngọt ngào.