Trích vài đoạn về người vợ thứ hai của Bapak trong ‘Hồi ức của Ibu Siti Sumari’...

Ibu Sumari

Ibu Siti Sumari sinh ngày 17 tháng 2 năm 1906 tại Temanggung, Indonesia. Bà là vợ thứ hai của Bapak.

Người vợ đầu tiên của Bapak qua đời năm 1936, để lại cho ông bốn đứa con: Rahayu, Haryono, Haryadi và Hardiyati. Một người con trai khác là Suharyo (sinh ngày 20 tháng 3 năm 1922) mất năm 1935. Còn Haryadi sinh ngày 8 tháng 11 năm 1931, mất ngày 23 tháng 7 năm 1957.

Vào ngày 15 tháng 11 năm 1941, Bapak kết hôn với Ibu Siti Sumari, người được các hội viên Subud khắp thế giới biết đến với cái tên Ibu. (Thuật ngữ 'Ibu' được dịch sang tiếng Anh là 'mẹ'). Mbakju Rochanawati là con gái của Ibu Siti Sumari.

Ibu Rahayu (trước đây là Siti Rahayu) nhớ lại Ibu:
Tôi biết Ibu Siti Sumari là mẹ tôi, từ khi tôi mười hai tuổi. Khoảng bốn năm trước đó, tôi được bà nội tôi, tức là mẹ của Bapak, chăm sóc sau khi mẹ tôi qua đời.

Bạn có thể hiểu rằng, đối với tôi Ibu Sumari là người mẹ trong gia đình chúng tôi, vì tôi còn quá nhỏ để nhớ về mẹ của mình. Ibu không vui nếu nghe ai đó nói chúng tôi không phải là con ruột của bà, vì mối quan hệ trong gia đình đã tạo nên tinh thần gia đình mạnh mẽ.

Ibu là một phụ nữ tân thời, nhưng sau khi kết hôn với Bapak, Ibu đã thay đổi rất nhiều.

Với sự ra đi của Ibu, tôi đã có một chứng nghiệm thâm sâu, tôi buộc phải chuẩn bị tinh thần để thực hiện nhiệm vụ của Ibu. Sau này, tôi biết jiwa hay linh hồn của Ibu hài lòng và hạnh phúc khi rời bỏ mọi thứ để bà có thể tiếp tục cuộc sống của mình ở một nơi chốn vĩnh cửu.

Halimah Cristy: Với tư cách là vợ của Bapak Ibu Sumari có nhiều vai trò quan trọng phải hoàn thành, trong thời gian Bapak lần đầu tiên giới thiệu Subud tới phương Tây. Sự thấu hiểu của bà về trách nhiệm của chính mình với tư cách là vợ của Bapak, với tư cách là mẹ đối với đàn con, là người phụ tá nữ đầu tiên trong Subud, là hình mẫu tinh thần nữ giới cho hàng ngàn phụ nữ mà bà đã khai mở, bà luôn luôn có tầm ảnh hưởng sâu rộng và và luôn luôn dựa trên sự nhận thức toàn diện và sự chắc chắn tuyệt đối về sự thật và tầm quan trọng của latihan.

Khi chúng tôi bắt đầu nhận được những câu chuyện và hồi ức từ những người phụ nữ trên khắp thế giới chịu ảnh hưởng thâm sâu của Ibu, một cảm giác bắt đầu xuất hiện, qua hầu hết những lần gặp gỡ của chúng tôi với Ibu, dù dễ hay khó, dễ chịu hay không, về mối liên hệ sâu sắc bên trong với Ibu thông qua latihan. Giống như những đứa trẻ mới biết đi, chúng ta chỉ có thể ở trong những trạng thái nhận thức sâu sắc hơn này trong những khoảng thời gian khác nhau, thường là ngắn ngủi. Tuy nhiên, người ta có ấn tượng Ibu hiếm khi cho phép mình đi xa khỏi ý thức trách nhiệm thờ phượng Thượng Đế qua sự hướng dẫn của latihan.

Halina Pawl phỏng vấn Ibu Ismana và Ibu Hardiyati ngày 6 tháng 7 năm 1988 tại Seattle.
Halina: Lần đầu tiên chị gặp Ibu Sumari là lúc chị bao nhiêu tuổi?

Ibu Yati: Ibu là vợ thứ hai của Bapak. Mẹ tôi là vợ đầu tiên của ông, có lẽ tôi mới bảy tuổi. Tôi còn rất nhỏ khi bà lấy Bapak. Cho đến khi Ibu qua đời, chúng tôi luôn ở bên nhau như một gia đình và chúng tôi yêu thương Ibu, mọi người trong gia đình cũng vậy. Ibu dường như là mẹ của chúng tôi trong gia đình cũng như của mọi người xung quanh. Bà biết cách nói chuyện với những người trẻ tuổi và bà thật quyến rũ! Bà ngồi ở đâu đó và mọi người sẽ tụ tập lại, lắng nghe bà và chờ đợi nghe bất cứ điều gì bà sẽ nói.

Ibu Yati: Ibu có cách kể chuyện đặc biệt và giọng nói du dương.

Ibu Ismana: Ibu cũng thích hát. Bà thích những bài hát cổ điển. Tôi nhớ chúng tôi đã đi xem những bộ phim như ‘My Fair Lady’. Bà rất thích các bộ phim như vậy! Kể cả những bộ phim truyền hình...

Ibu Yati: Bà rất thích ‘The Sound of Music’ . Đối với một phụ nữ Java thời đó, bạn biết đấy, Ibu khá tân thời trong cách sống. Và bà thích có người chơi piano cho bà nghe. ..Bà có một trí nhớ tuyệt vời. Và bà rất yêu nấu nướng.

Ibu Ismana: Bà là một tấm gương sáng cho chúng tôi. Bà đã phục vụ Bapak như thế nào! Bà nấu nhiều món ăn và nói: “Nếu Bapak không thích món này thì Bapak sẽ có món khác”.

...Một ngày nọ, bà nói với tôi "Chà, tôi sắp xa bạn." Đó là một tháng trước khi bà qua đời và tôi nói “Nhưng Ibu có nhiệm vụ phải đi cùng Bapak. Vẫn còn một chặng đường dài phía trước mà.” Và bà nói: “Vâng, tôi nghĩ đã đến lúc tôi phải đi.”

Nhưng vào lúc đó tôi cảm thấy rất gần gũi với bà, bất kể bà cảm thấy thế nào vào ngày hôm đó. Tôi cảm nhận được điều đó. Bà yêu thương tôi và tôi cũng yêu thương bà rất nhiều. Chúng tôi luôn nói chuyện cùng nhau.

Và rồi, khi bà ốm, tôi thực sự đã không nhận ra, vào cái đêm trước khi bà mất, bà đã nói chuyện với tôi khá nhiều. Tôi nghĩ có lẽ bà đã nói chuyện với tôi vì không có ai khác ở đó. Nhưng tôi không biết liệu bà có còn tỉnh táo hay không. Lúc đó bà nói về cách chúng ta nên cư xử như những phụ tá, những điều như thế, bạn biết đấy. Bà đã cho tôi rất nhiều lời khuyên vào đêm trước khi bà qua đời.

Tôi nhìn quanh xem có ai ở đó ngoài tôi không, nhưng chỉ có một mình tôi. Lúc đó là vào giữa đêm. Và sau đó tôi nghĩ chúng tôi nên về nhà và quay lại vào sáng sớm. Tôi nghĩ Ibu Yati cũng ở đó vào giây phút cuối cùng. Tôi nhớ Bapak nói Ibu sẽ khá hơn. Vào giây phút cuối cùng đó tôi có thể cảm nhận được điều đó!

Ibu Yati: Ibu rất, rất đặc biệt về việc khuyên phụ nữ chúng tôi hãy là phụ nữ. Nếu bạn nấu ăn, hãy nấu ăn một cách yên tịnh, giống như bạn tập latihan, phục vụ chu đáo cho gia đình, cho chồng bạn, để được trở thành một người phụ nữ tốt. Và quả thực bà đã làm được điều đó. Bà nấu theo cách bà thích chúng tôi làm.

Ibu Ismana: ..Đôi khi Ibu nấu món gì đó, và bà gửi nó cho những người trong khu nhà và nói rằng cái này dành cho người này người kia. Bà dành sự quan tâm như vậy cho mọi người.

Ibu Yati: .. Bà thật xinh đẹp! Tôi nhớ Ibu từng nói: “Hãy cầu nguyện Thượng Đế từng giây phút trong cuộc đời bạn, để không bỏ sót dù chỉ một giây. Luôn ở trong trạng thái thờ phượng.

Ibu Ismana: ..Mỗi tháng chúng tôi có một buổi nói chuyện đặc biệt của Bapak và Bapak đã kiểm tra chúng tôi ...Đôi khi Ibu yêu cầu Bapak chơi gambang, một nhạc cụ của người Java. Sau đó chúng tôi nghe gambang của Bapak.

Julia Schusterman: Ibu là một người rất nhút nhát. Thật đáng ngạc nhiên nhưng bà thực sự là như vậy. Tôi nhớ có lần bà nói, „Tôi không ngại ngùng gì với chị, nhưng thật sự tôi rất nhút nhát”.

Laurencia Bednarski: Ibu không bao giờ ngại cười về bản thân mình. Một ngày nọ, bà nói với tôi - cười rất tươi - “Tôi phải kể cho chị nghe chuyện gì đã xảy ra với tôi. Bapak và tôi được mời đến dự đám cưới con gái của một người giúp việc già, người Indonesia. Bapak không muốn đi. Nhưng tôi muốn tham dự, nếu không gia đình người đó sẽ thất vọng. Tôi nhờ một cô giúp việc người Indonesia đi cùng và chúng tôi dùng taxi. Chẳng bao lâu sau, người tài xế taxi gặp khó khăn trong việc tìm nhà. Người tài xế đã tìm kiếm khắp vùng hơn một giờ đồng hồ và cuối cùng anh ta phải bỏ cuộc và đưa chúng tôi trở lại! Cả hai chúng tôi đều hiểu và cười về cuộc phiêu lưu của mình.”