(Dịch từ Excerpts from Recollection of Ibu Sumari) )

Ibu Sumari

Lusanna Faliks
Tôi kể cho bạn nghe những gì Ibu nói về luân hồi. Hồi đó ở New York bà kể một câu chuyện về đứa bé con của Rochanawati. Rochanawati có một đứa bé tên là Ismawan Kuncoro, cô yêu đứa bé đó rất nhiều. Ibu cũng vậy. Lí do khiến bà nói mình gắn bó với nó, một đứa bé trai, là vì nó có một chữ thập nhỏ bé trên trán. Bà hết lòng yêu nó. Khi được 6 tháng nó chết. Bà nói tuy mình hiểu biết nhiều về sự chết và không nên đau buồn, nhưng bà không thể không thương tiếc, vì bà rất nhớ nó. Điều đó đang là vậy thì một vài tháng sau linh hồn đứa bé đến gặp bà : ”Đừng tiếc thương, con sẽ trở về, con sẽ trở về là một đứa bé gái.”

Sáng hôm sau, bà đến gặp Rochanawati, quàng cánh tay lên vai cô: ”Tại sao con không nói là mình mang thai?” Rochanawati kinh ngạc: ”Nhưng không có gì chắc chắn. Con không chắc lắm.” Ibu nói là cô hãy đợi chờ cho đứa bé ra đời, và đương nhiên, đó là một đứa bé gái, và nó có một chữ thập trên trán. Đứa bé đó là Indra!

Mardiwati Nicolosi
Nhân ngày kỉ niệm cái chết của Rochanawati có người đến đánh thức tôi dậy lúc 5 giờ sáng, với tiếng gõ cửa đột ngột. Khuôn mặt Setiawati Susilo tỏ vẻ kích động: ”Ibu bảo tôi đến hỏi bạn có đến mộ của M’bajuh hay không. Mọi người trong gia đình đã đến nghĩa trang. Bạn vui lòng đi ngay bây giờ hay không?” Tôi chuẩn bị lên đường chỉ trong vài phút. Làm sao Ibu biết được tôi muốn đi? Tôi không nói gì hết. Như thường lệ, bà biết được mọi chuyện thiết yếu về bất cứ ai gần cận bà, và ứng xử thích đáng trong những lúc thiết yếu.

Tại nghĩa trang Karet Ibu nắm lấy cánh tay tôi, và không buông nó ra cho tới khi chúng tôi tới hàng rào có cổng của gia đình, một nơi khá xa xuyên qua những cây cối xanh tươi và sum sê. Bapak đi ngay phía sau chúng tôi. Nhóm người tới đó gồm bà mẹ của Bapak và các cô gái trong gia đình. Ismana và gia đình thì đến sau. Ibu chỉ cho tôi cách tưới nước trên mộ bia từ đầu tới cuối, tôi đặt một cành hoa lên đó, và cùng bà ngồi cầu nguyện. Ibu ra điệu bộ cho tôi làm y như vậy nơi một phần mộ bên cạnh, mộ của Haryadi, anh của Yati.

Khi chúng tôi trở về nơi cổng chánh, lần này thì Bapak đi phía trước. Dưới một cây dù che nắng, Ibu sâu sắc nói: ”Ibu kêu bạn đến vì hai lí do. Thứ nhất, bạn thân thiết với Rochanawati. Thứ hai, bạn phải biết được, bạn phải nhìn thấy là tất cả những gì trên cái trần gian này đều phải chết.”

Khi chúng tôi đứng bên ngoài cổng ra vào, với những người bán hoa và những cành hoa dọc theo con lộ bên phải và trái chúng tôi, Ibu quay mặt nhìn thẳng vào tôi: ”Không, bạn không được nghĩ tới sự sống trên cái thế gian này, mà là sự sống SAU KHI chết. Một nụ cười rạng rỡ tương phản những giọt lệ trên mắt bà, với mặt trời đang mọc chiếu sáng khuôn mặt bà.

Halimah Brugger
Có lần ở London tôi nghe một y sĩ giải thích cho Ibu tất cả những gì liên quan tới bà. Tôi âm thầm khóc: nghe những điều đó thật đau đớn. Sau khi mọi người đã ra đi, Ibu yên lặng ngồi. Khi nhìn bà, tôi thấy khuôn mặt bà mỉm cười và an vui. Ibu chấp nhận.

Mutifiah Weinstein
Có ai đó đang kể một câu chuyện thì chúng tôi đột nhiên nghe thấy những tràng cười vui vẻ; Ibu oai vệ vui sướng bước vào phòng. Bà mới nhận được một bức thư viết thế này thế nọ về một người mới mất ở Anh. ”Thật tuyệt vời!” bà xuýt xoa. Khi chúng tôi hỏi, bà nói: ”Đúng vậy, đó là một cơ hội rất vui sướng, cái chết đó.”

Julia Schusterman
Tuổi của Ibu và tôi sấp sỉ, và sau khi Rochanawati mất, Ibu nói với tôi: ”Ibu phải an ủi tất cả những người tỏ vẻ quá đau buồn.” Nói cách khác, chúng tôi cảm thấy điều đó trong nội tâm mình, nhưng không được đau buồn cách Rochanawati chưa chết. Tôi phải đi đây đó an ủi mọi người đang khóc và khóc. Điều đó khiến tôi thấy sự tiếp diễn của cuộc sống, sự công khai của cái chết, và nó phải thực sự như vậy.

Melinda Plesche
Khi Ibu mất, tôi là thư kí hội động quản trị của Subud USA. Asa gọi điiện thoại cho hay Ibu đã mất. Tôi biết ngay là trong những ngày kế tiếp mình phải mất thì giờ báo tin đó cho thiên hạ. Tôi không còn nhớ là mình đã xin có latihan hay không, nhưng nó rầm rộ đến. Tim tôi liền đập rất mạnh, và tiếng đập mạnh đó xuyên qua ngực cho tới đỉnh đầu. Mạnh vô cùng! Sau cái chứng nghiệm đó, tôi thấy tim mình ’thong thả đi’ về sự qua đời của Ibu: không còn buồn phiền và lo nghĩ nữa.

Mutahar Hickey
Khi Ibu mất, tôi cảm thấy có điều gì đó xảy ra. Tôi luôn cảm thấy một sự gao tiếp rõ rệt với Ibu kể từ lúc gặp bà. Điều đó rất gần cận với cảm xúc của tôi về bà. Khi bà mất tôi cảm thấy là nó đã xảy ra. Tôi không biết chắc những gì đã xảy ra, mà chỉ cảm thấy có gì đó đã xảy ra.

Khi nghe tin đó, tôi thấy rất buồn, như đang mất một người mẹ. Tôi khó có thể để cho điều đó trôi qua, nhưng trong thâm tâm lại thấy rõ mình không nên xúc động, mà phải nhận thức được đó là điều gì tuyệt vời: có thể rời bỏ cái thế gian này.

Và ngay sau đó, tôi có thể đặt mình trong một trạng thái chấp nhận. Ngày Selematan thứ 40 sau khi bà mất, tôi ngồi nơi nhà người thường trực và đang cầu nguyện thì chợt có thể cảm thấy sự hiện diện của Ibu. Tôi có thể cảm thấy bà đang lơ lửng phía trên một đám người – đang mỉm cười và tỏ vẻ rất vui. Tôi ý thức được cơ thể bà không như trước kia. Không có gì là không đúng điệu với nó. Không có bệnh tật, hay bất gì còn sót lại. Tất cả đã mất hết. Tôi cảm thấy vui mừng cho bà.

Đến ngày giỗ thứ 1000 cho vong hồn bà thì có điều chợt xảy ra là tôi cảm thấy sự hiện diện của bà trên thế gian. Tôi cảm thấy bà rất gần mình trong một vài phút. Tôi cũng cảm thấy bà đang rời bỏ cái thế gian này, đang đi ra bên ngoài, xuyên qua mặt trời, xuyên qua thiên hà. Tôi có thể theo dõi cách bà đi ra ngoài xuyên qua thiên hà, nhưng không còn cảm thấy sự hiện diện của bà, và đối với tôi đó hầu như là lời chào tạm biệt cuối cùng.

Nhưng vừa rồi, năm vừa qua, gần lúc Bapak mất, tôi lại cảm thấy sự hiện diện của Ibu trên thế gian, sự hiện diện gần tôi của bà. Tôi nghĩ đó là lần đầu mình ý thức được bà trở về thế gian một lần nữa, thực vậy.