Tổ phụ Abraham

Minh Thần

Truyện Abraham bắt đầu trong chương 12 của Sáng Thế Ký. Chương 12:1 Thượng Đế nói với Abraham: "Hãy rời bỏ xứ sở, họ hàng và nhà cha ngươi, mà đi tới đất Ta sẽ chỉ cho ngươi. Ta sẽ làm cho ngươi thành một dân lớn, sẽ chúc phúc cho ngươi. Ta sẽ cho tên tuổi ngươi được lẫy lừng, và ngươi sẽ là một mối phúc lành’‘.

Lúc đó, Abraham đã 75 tuổi. Theo chỉ thị của Thượng Đế, Abraham phải "rời bỏ xứ sở và họ hàng’‘, tức là bỏ những đô thị của vùng Mesopotamia (hiện nay là Iraq) để theo một cuộc sống du mục, và đó cũng là bỏ những của cải châu báu do thương nghiệp của những nơi đó. Không chút do dự và thắc mắc, Abraham chỉ việc tuân hành.

Trong chương 15, Thượng Đế nhắc lại lời hứa trước đây là sẽ cho Abraham con cái đầy đàn. Thượng Đế cho Abraham nhìn thấy cảnh tượng sẽ có vô số con cháu, nhưng lại không tạo ra một căn bản nào chống đỡ cho lời hứa đó. Dù vậy, Abraham cũng chấp nhận là tuyệt đối tin cậy.

Sau đó Thượng Đế phán: ‘‘Đi kiếm cho Ta một con bò cái ba tuổi, một con dê cái ba tuổi, một con cừu đực ba tuổi, một chim gáy và một bồ câu non". Chương 22:11-18: ‘‘Lúc mặt trời gần lặn, thì một giấc ngủ mê ập xuống trên ông Áp-ram; một nỗi kinh hoàng, một bóng tối dày đặc bỗng ập xuống trên ông. Khi mặt trời đã lặn và màn đêm bao phủ, thì bỗng có một lò nghi ngút khói và một ngọn đuốc cháy rực đi qua giữa các con vật đã bị xẻ đôi. Hôm đó, ĐỨC CHÚA lập giao ước với ông Áp-ram như sau: "Ta ban cho dòng dõi ngươi đất này,từ sông Ai-cập đến Sông Cả, tức sông Êu-phơ-rát.‘‘

Theo các nhà bình luận, ‘‘lò nghi ngút khói và ngọn đuốc cháy’‘ tượng trưng cho Thượng Đế. Nhưng tại sao lại phải "đi qua giữa các con vật đã bị xẻ đôi"? Đó là một tập tục lập giao ước của những nước Cận Đông thời đó: người ta giết thú vật để tế thần, xẻ đôi nó ra, và trong lúc bước qua những phần xẻ đôi đó, họ đọc thuộc lòng những thỏa ước đã ký kết. Nhưng Thượng Đế không đòi hỏi Abraham phải làm như vậy, bởi giao ước của Thượng Đế là vô điều kiện, Thượng Đế tự trói buộc mình vào những gì đã hứa hẹn mà không bắt Abraham phải y theo.

Ban đầu, Thượng Đế hứa làm cho Abraham thành một "xứ sở lớn", sau đó lại hứa cho các con cháu Abraham trở nên đông đảo như "bụi cát của đất đai". Tuy vậy sau nhiều năm, vợ Abraham là Sarah vẫn chưa mang thai. Khi Abraham than phiền cảnh ngộ tuyệt vọng đó, Thượng Đế bảo Abraham nhìn lên trời: con cháu Abraham sẽ vô số như những vì sao trên đó. Bởi không thể sinh con nên Sarah đề nghị cho Hagar, một người hầu gái, thay thế cho mình ăn ngủ với Abraham: Hagar sinh ra một đứa con trai là Ismael.

Khi Isaac lớn lên thành một thiếu niên, Thượng Đế đòi hỏi ở Abraham một điều khiến phải sững sờ: "Hãy đem con của ngươi, đứa con một yêu dấu của ngươi là I-xa-ác, hãy đi đến xứ Mô-ri-gia mà dâng nó làm lễ toàn thiêu ở đấy, trên một ngọn núi Ta sẽ chỉ cho." Lúc đó tuy đã hơn trăm tuổi (theo Sáng Thế Ký Isaac sinh ra lúc Abraham 100 tuổi) nhưng Abraham vẫn còn phải chứng tỏ lòng tin của mình, bằng cách đi tới một nơi xa lạ để cúng tế lần thứ hai.

Cũng như trước đó, Abraham tức khắc tuân lệnh Thượng Đế. Thức dậy sớm ngày hôm sau, Abraham cắt một vài khúc cây làm củi đốt, chọn 2 thanh niên cùng đi với mình và Isaac tới Bersheba. Sau 3 ngày lên đường, họ đi tới một nơi chốn Thượng Đế đã chọn cho tế lễ. Từ biệt hai gã thanh niên đi theo mình, cả hai cha con tiếp tục đi nốt đoạn đường còn lại. Chương 22:8 của Sáng Thế Ký: ‘‘Ông Áp-ra-ham lấy củi dùng để đốt lễ toàn thiêu đặt lên vai I-xa-ác, con ông. Ông cầm lửa và dao trong tay, rồi cả hai cùng đi. I-xa-ác thưa với cha là ông Áp-ra-ham: Cha! Ông Áp-ra-ham đáp: ‘Cha đây con!‘ Cậu nói: ‘Có lửa, có củi đây, còn chiên để làm lễ toàn thiêu đâu? Ông Áp-ra-ham đáp: "Chiên làm lễ toàn thiêu, chính Thiên Chúa sẽ liệu, con ạ. "Rồi cả hai cùng đi".

Khi họ đến nơi chốn chỉ định, Abraham lập ra một bàn thờ với sỏi đá, đặt củi đốt lên đó, trói Isaac lại và đặt cậu ngồi trên đống củi. Khi Abraham lấy ra con dao làm tế lễ, thì ngay lúc đó một tiếng nói vang lên từ trên trời: "Đừng giơ tay hại đứa trẻ, đừng làm gì nó! Bây giờ Ta biết ngươi là kẻ kính sợ Thiên Chúa: đối với Ta, con của ngươi, con một của ngươi, ngươi cũng chẳng tiếc!  Khi ngửng mặt lên nhìn, Abraham trông thấy một con chiên gần một bụi cây, nên lấy nó hiến tế thay cho con mình.

Chuyện đó đã thực sự xảy ra, hay chỉ là một truyền thuyết? Nhiều người còn cho rằng nhân vật Abraham chưa chắc là có thật, bởi ngoài Thánh Kinh ra không có một sử liệu nào khác đề cập tới một người như Abraham, và chúng ta cũng khó chấp nhận có một Thượng Đế nhân từ mà lại muốn giết những đứa trẻ để cúng tế cho mình. Hiện nay, các nhà bình luận coi đó là biểu tượng của sự chết đi để sống lại.

Abraham được tôn sùng là tổ phụ của 3 tôn giáo nhất thần là Do Thái, Thiên Chúa và Hồi giáo.

Thiên Chúa giáo coi việc tế lễ đó là điềm báo trước Thượng Đế sẽ hiến con mình là Giê-Su, và cũng như Isaac, thay vì chết Giê-Su đã sống lại. Do Thái và Hồi giáo mỗi năm đều làm lễ tưởng niệm việc Abraham đem con cúng tế Thượng Đế; với Do Thái giáo đó là lễ Rosh Hashana, và Hồi giáo thì là lễ Eid-al-Addha. Nhưng có sự khác biệt là Hồi giáo coi đứa con đem ra tế là Ismael, chứ không là Isaac. Vì ganh ghét mẹ con Hagar, Sarah đuổi họ đi. Khi mẹ con khát nước lưu lạc trong sa mạc, Hagar cầu xin Thượng Đế cứu giúp, và Thượng Đế đã làm cho phun lên một nguồn nước là suối Zam-zam ¹ . Theo truyền thuyết của Hồi giáo, Abraham cùng với Ismael là những người đã xây cất Điện Kaaba ở Mecca. 

Trong Subud Abraham tượng trưng cho đức tính dũng cảm, mà Bapak coi trọng hơn những đức tính chân thành, chấp nhận và quy thuận. Bapak thường nói chúng ta không thành công và tiến bộ được là bao vì thiếu cái đức tính đó. Trong những bài nói chuyện, Bapak nói rất nhiều về Abraham. Điều ấn tượng nhất tôi còn nhớ: con chiên mà Abraham giết tượng trưng cho việc Abraham làm chủ được sức mạnh thú vật ², và việc Thượng Đế lần đầu kêu gọi Abraham là sự bắt đầu thức tỉnh của linh hồn khi tiếp xúc với quyền năng của Thượng Đế. Mỗi lần Thượng Đế kêu gọi, Abraham đều đáp: ‘‘Dạ, có con đây!‘‘ Điều đó không khác gì với việc chúng ta hoàn toàn quy thuận khi bắt đầu latihan. Nhưng không chắc gì và mấy khi được như vậy!

______________

1 Hiện nay là một nơi hành hương của Hồi giáo.

2 Trong buổi nói chuyện đó, Bapak nói là mình muốn làm trắc nghiệm với hội viên về chuyện đó, nhưng cuối cùng đã không làm vì cảm thấy...quá nóng nực!