Bapak và phái nữ

 Minh Thần dịch
(Bapak and Woman của Salamah Pope trong An Extraordinary Man)

Muti, Lili, Tuti, Ibu Rahayu - Áo quốc 1977

Điều lí thú là cách Bapak nhìn về sự thay đổi của một vài sự kiện. Giữa thập niên 60, Bapak nói điều gì như: “Tất nhiên, đàn bà không còn làm gì được nhiều, một khi không còn sinh con đẻ cái”. Tôi nghĩ: “Tất nhiên là vậy, tất nhiên, một khi đã qua thời kì sinh đẻ, người đàn bà đương nhiên chẳng còn giá trị gì.” Giữa thập niên 70, Bapak nói: “Đàn bà rất có ích ở tuổi trung niên, vì họ có thể làm công tác xã hội và săn sóc những người già. Họ có thể dùng cái tài nuôi dưỡng con cái của mình để gia nhập cộng đồng và làm những gì tốt đẹp cho cộng đồng.” Hồi đó, tuổi tôi đã hơi cao, và tôi nghĩ: “Đúng vậy, đúng thật.” Giữa thập niên 80, Bapak cho mấy cô con gái của chúng tôi biết ý kiến về sự nghiệp họ, nhưng trước kia cuối thập niên 60 khi các cô gái trẻ đến Cilandak hỏi Bapak: “Con nên làm gì? Con nên lấy ai làm chồng? Con nên đi đâu?” thì Bapak luôn nói: “Cứ việc về nhà. Cứ việc sống với cha mẹ cho tới khi lấy chồng.”

Vậy thì, điều đó đã thay đổi trong những năm tháng đã qua, và Bapak bắt đầu nói những điều như: “À, con có thể là kế toán viên. Con có thể giáo viên…” Những cô cháu gái của Bapak cũng đã lớn lên - Tuti, Muti, đặc biệt là Indra, Tiqna - và chắc họ đã khiến cho Bapak hiểu được các cô gái trẻ là như thế nào. Họ đã chiến đấu trong cuộc cách mạng của Nam Dương. Họ rất có khả năng và tự tin. Họ đi du lịch, gặp những người nước ngoài. Họ như có một sự tự tin thành bản năng. Bapak vẫn còn mong nói cho họ hay phải làm gì, nhưng họ có những quan niệm của chính mình. Theo tôi nghĩ, chắc họ đã dạy cho Bapak biết được rất nhiều điều, 4 cô gái đó.

Đây là một thí dụ tuyệt thú. Một cô cháu gái bước xuống cầu thang căn nhà lớn, và Bapak nói: “Đi lên mặc một cái váy.” Cô đi xuống với một chiếc váy ngắn. Bapak đành chịu và nói: “Đi mặc quần vào.” Bapak đang học hỏi. Bapak bị vướng mắc trong nền văn hoá của mình, nhưng đã học hỏi được.

Người ta cảm thấy tất cả các phụ nhữ ở Cilandak như đã yêu Bapak một cách rất lặng thầm. Một hai hay vị trong họ đã không lặng thầm về chuyện đó, và một vị luôn khăng khăng đòi ngồi ngay trước mặt Bapak. Tôi là kẻ thường yêu cầu vị đó đến chỗ khác ngồi, vì người Nam Dương rất hòa nhã, họ không bao giờ làm vậy. Đó là một trong những điều tôi không thích làm chút nào, khi yêu cầu vị đó đến chỗ khác ngồi nhưng luôn bị chống cự. Theo tôi, vị đó là một phụ nữ nhiệt liệt yêu Bapak nhất.

Tôi nghĩ là phần đông chúng ta đã có chồng, chuyện yêu Bapak, một người đàn ông hấp dẫn, dễ bỏ qua được. Tôi tự nói với mình: “Dĩ nhiên, ổng là một người đàn ông hấp dẫn. Nhưng mình phải lo cho chồng và con cái và quả thực là vậy.”

Có một thiếu phụ Tây phương mà Bapak đã từng để ý tới, theo chỗ tôi biết. Một hôm nọ, chị có mặt tại nhà tôi, và đó là lúc có một cái selematan gì đó. Đúng vậy, đó là sinh nhật của tôi. Mọi người đều đến. Bapak đến nhà chúng tôi, và thiếu phụ rất xinh đẹp đó, một goá phụ khoảng 30 tuổi, cũng đến. Bapak quả thực đã ca cho chị nghe một bài hát về tình yêu. Chỉ mãi sau này tôi mới nhận thức được là Bapak đang quả thực ca cho chị nghe một bài hát về tình yêu, còn chị thì không biết gì. Đó là một trong những bài hát cổ truyền của Java. Có 4 điệu nhạc, và Bapak hát cho chị nghe điệu asman landana, đó là ca khúc về tình yêu trong đó đôi tình nhân gặp gỡ nhau. Hôi đó tôi hay được chuyện đó là bất thường, và tôi cũng hay được là thiếu phụ đó không để ý gì hết, theo tôi thấy, như bất cứ ai trong chúng tôi. Bapak hát và chúng tôi nghe hát. Chị không nhận thấy là có bất cứ gì đặc biệt cho mình. Tôi nghĩ điều này là tuyệt vời. Bapak đang ca cho chị nghe một bài hát về tình yêu, và quả thực là vậy.

Nhưng luôn có điều gì về những phụ nữ lớn tuổi hơn Bapak, độc thân hay không còn cách nào tái giá được nữa, có thể nói vậy. Người ta cảm thấy điều thú vị này là như thế nào đó họ tự coi mình là một phần của Bapak, vì họ là goá phụ hay đã được cho về hưu. Có một vài vị yêu kiều, và ta cảm thấy họ có một quan hệ rất đặc biệt với Bapak mà những kẻ có chồng như chúng tôi không có được.