Nhìn lại 50 năm lịch sử của Subud

Minh Thần 20.6.09 (viết dựa theo cuốn Thank You)

Bapak bắt đầu nhận latihan vào năm 1925, nhưng chỉ tới năm 1957 Subud mới bắt đầu bành trướng ra thế giới. Nếu coi năm 1957 là năm đánh dấu lịch sử của Subud trên thế giới thì từ đó cho tới nay đã được 50 năm. Bapak mất năm 1987 và trong khoảng thời gian 50 năm đó chặng đường mà chúng ta đã đi được chỉ là 20 năm, chặng đường 30 năm trước đó là sự dẫn dắt của Bapak. Ở đây chúng ta hãy ôn lại cái khoảng thời gian 30 năm đó và những điều đáng chú ý nhất là giai đoạn đầu ở Coombe Springs và giai đoạn cuối trong cuộc đời của Bapak.

Năm 1936 Bapak đã tiên tri là sẽ có một người Tây phương đến Nam Dương và điều này sẽ khiến cho Subud bắt đầu được phát triển ở Tây phương. Đến năm 1950, nghĩa là 14 năm sau, vẫn chưa có ai nghe nói tới Subud ngoài một số người ở Java, và những người được khai mở lúc đó thì không hơn 200. Nhưng tháng 6 năm đó có một thanh niên hơn 20 tuổi đến Jakarta tên là Husein Rofe, một người Anh gốc Syria mà cha là người theo đạo Do Thái, và mẹ thì theo đạo Công giáo. Nhưng Rofe lại theo đạo Hồi và anh du hành để tìm hiểu nền văn minh Ả Rập. Đến Yogyakarta Rofe kiếm sống bằng cách dạy tiếng Anh và tiếng Ả Rập. Một hôm một người học trò của anh mời anh đến gặp một người bạn của mình nói được tiếng Anh là Sarido. Sau khi trò chuyện về tâm linh, Hofe hỏi Sarido là có quen biết ở đây một vị chân sư nào đó hay không, để anh có thể đến diện kiến. Sarido nói là mình biết một nhân vật mà có thể Hofe sẽ muốn tìm hiểu, và sắp xếp cho đôi bên được gặp mặt. Nhờ vậy mà Rofe được gặp Bapak.

Sau cuộc gặp mặt lần đầu đó, Rofe xin được khai mở và như vậy trở thành người nước ngoài đầu tiên tập latihan.

Trên đường trở về nhà sau khi được khai mở, Rofe chợt ý thức được mình đã nhận được một đường lối tu tập rất trọng đại, và cái sứ mệnh của mình là giúp cho nó được truyền bá khắp thế giới.

Khi đến gặp Bapak lần sau, Rofe kể lại những gì mình cảm nhận được, và Bapak xác nhận điều đó là sự thật. Một vài hội viên Nam Dương cho Rofe hay về điều tiên tri của Bapak, và việc này càng khiến Rofe kính nể Bapak hơn, vì trong lúc gặp mặt lần đầu Bapak đã không đả động gì đến chuyện đó. Kể từ đó Rofe tiếp tục tập latihan đều đặn dưới sự hướng dẫn của Bapak.

Cuối năm 1951 Bapak khuyến khích Rofe nên tiếp tục du hành. Chỗ anh đến đầu tiên là Sumatra, nơi đó anh lôi kéo được một số người tập latihan, và đó là nhóm Subud đầu tiên ngoài Java.

Năm 1954 Rofe được yêu cầu đến Nhật Bản dự một hội nghị tôn giáo, và nhân dịp đó lập nên một nhóm Subud. Sau vụ đó, Rofe tính trở về Nam Dương, nhưng khi hay tin visa mình không được chấp nhận, anh lên đường đi Hong Kong. Anh ở đó vài tháng, và thêm một nhóm Subud nữa được thành lập (1).

Chính trong khoảng thời gian này thì Bapak nhận được một bức thư của Roland Starr ở Cyprus. Starr đã nghe nói tới latihan và yêu cầu cho biết thêm chi tiết về Subud. Bapak bảo Hofe đến Cyprus, và Hofe bỏ Hong Kong để đến đó vào khoảng giữa tháng 10 năm 1955. Trong khoảng thời gian này thì vợ chồng Roland và thêm ba người nữa được khai mở.

Tháng 6 năm 1956 Rofe trở về Anh, và khi đặt chân trên đất nước mình, anh là hội viên Subud duy nhất. Chẳng bao lâu sau đó anh lôi kéo được một số người theo tập latihan. Anh cũng liên lạc lại với Ronimund von Bissing và Hugh Ripman là những người mình quen biết ở Cyprus, và cả hai đều xin được khai mở.

Ripman, một đệ tử của lối tu Gurdjieff, đến Coombe Springs thăm John Bennett, lãnh tụ của đường lối tu tập đó, và kể cho ông nghe về lối tu của Subud. Nhận thấy lối tu tập theo latihan có những điều đáng được tìm hiểu thêm, nên Bennett viết thư cho Rofe, để yêu cầu anh đến gặp mình. Họ gặp nhau nhiều lần, và Bennett được khai mở vào tháng 11 năm 1956.

Trong năm 1956 nhiều bức thư được gửi đi, để yêu cầu Bapak đến thăm Cyprus và nước Anh. Bapak viết thư hồi đáp, trước hết là cho Rofe và von Bissing, kế đến là cho luôn cả Bennett và một vài hội viên khác, để cho hay là mình sẽ đến nước Anh và Cyprus, nếu có thể. Nhưng vì tình hình lộn xộn ở Cyprus, nên Bapak đã không đến đó được.

Tháng 2 năm 1957 nhiều người viết thư chính thức mời Bapak đến thăm nước Anh. Bapak hồi đáp để cảm tạ mọi người, và cho hay là mình cùng đoàn người đi theo sẽ lên đường vào khoảng tháng 5. Đó là lúc lần đầu Bapak đi ra nước ngoài, và cũng là lúc Subud bắt đầu bành trướng khắp thế giới.

Theo những gì Bapak kể lại trong cuốn tự truyện của mình, thì khi đến Anh mình được Rofe và những người đã tiếp nhận latihan chào đón. Đoàn người đi theo Bapak gồm Ibu và vợ chồng Iksan (2). Ngay khi đến nơi, Bapak liền tập chung latihan lúc ban đêm với những anh chị em đã được Rofe khai mở. Nhiều người khác xin được khai mở, và lúc đó chưa đặt ra thời kì dự bị 3 tháng. Số hội viên nhanh chóng gia tăng thành hơn 300 người, và người ta quyết định dùng căn nhà của John Bennett ở Coombe Springs là nơi tập latihan. Ngay khi Bapak tới đó, mọi người đã kinh ngạc vì một tiếng nổ rất lớn. Cũng có mặt tại đó, ông John Bennett nói rằng đó là một dấu hiệu để chào mừng Bapak.

Tình cờ lúc đó cũng có một số người từ các nơi trên thế giới đến Coombe Springs dự khóa tu học của đường lối Gurdjieff. Khi nghe nói tới Subud, họ cũng xin được khai mở. Bapak không cho biết là bao và chỉ nói là có rất đông người đã được khai mở, và số người đó có lẽ vào khoảng vài ngàn. Vì căn nhà của ông Bennett không thể chứa được nhiều người, nên nhiều túp lều đã đươc dựng lên ngoài vườn để có chỗ ăn ngủ.

Một biến cố khiến cho báo chí chú ý tới Subud và dẫn thêm nhiều người nữa vào Subud, là sự xuất hiện của cô đào điện ảnh Eva Bartok. Cô bị bệnh ung thư bụng, và nghe lời sư phụ là John Bennett, cô cũng xin được khai mở. Sau khi tập latihan được khoảng 3 tuần, cô khỏi bệnh, và khi cô đi khám bệnh, bác sĩ nhận thấy cô có bầu.

Vụ mang bầu đó đã làm cho Bapak bị mang tiếng xấu là tác nhân của cái bầu đó. Chuyện này không phải tin đồn, mà là được chính Bapak nhắc lại trong một buổi nói chuyện ngày 22 tháng 10 năm 1966.

''Vì Eva Bartok là một phụ nữ, nên không phải Bapak đã khai mở cho cô, mà là Ibu. Vậy đừng có hiểu lầm: hình như có nhiều người đã nghĩ lầm là Eva Bartok đã được Bapak khai mở. Không. Điều may mắn là đứa con cô trông không giống Bapak![cười]. Ibu đã khai mở cho cô, và tập latihan với cô được khoảng 2 tháng. Khi cô cho khám xét tử cung, thì không thấy có bệnh ung thư. Khi hết bệnh ung thư, cái thai trong bụng cô được an lành. Người ta đồn rằng cô đã được Bapak khai mở và trở nên có bầu. Làm sao có thể như vậy được, người ta đã tình nghi tôi về một điều mà mình không làm. Nhưng Thượng Đế là Đấng chí công; khi đứa bé sinh ra thì trông nó hoàn toàn như người Âu Châu, không như một đứa con của Bapak. Nếu mũi nó trông giống mũi Bapak, thì Bapak sẽ bị rắc rối, thiên hạ sẽ trách Bapak đã làm một điều gì bậy [cười].''

Về giai đoạn đầu của Subud ở Coombe Springs chúng ta hãy nghe những gì mà một nhân chứng thời đó đã kể lại là Saxon Aldred .

Năm 1957 Aldred chì là một thanh niên 26 tuổi mới học nghề và thi hành nghĩa vụ xong. Mọi người trong gia đình anh đều là những môn đồ của Gurdjieff, và như thường lệ một ngày nọ anh đến Coombe Springs để dự buổi tu tập theo Gurdjieff được gọi là The Work. Khi bước vào phòng tập, điều khiến anh ngạc nhiên là cái không khí uể oải và lơ đễnh nơi đó, người điều khiển buổi tu tập hôm đó là một ngưởi đại diện cho ông B, và chính người đó cũng không thấy hứng thú làm nhiệm vụ của mình. Ông B. chợt xuất hiện, và anh nghĩ rằng ông đến để truyền sinh khí cho buổi tu tập, nhưng có điều lạ lùng là ông B. lại đề cập tới một chuyện khác.

Ông nói với mọi người về việc trước đây không lâu mình đã qua Trung Đông để thăm viếng một vài tu viện, và trong hai dịp đã gặp những tu sĩ cho mình hay là phải gấp rút về Coombe Springs, để đón tiếp một nhân vật đem tới một thông điệp quan trọng. Ông cũng kể lại việc trước khi qua đời, sư phụ mình là Gurdjieff đã dặn dò mình là phải lập nên một nhóm ở Hà Lan. Hồi đó ông không hiểu tại sao lại phải ở Hà Lan, và bây giờ thì ông thấy rõ điều sư phụ mình muốn nói là Nam Dương, một thuộc địa của Hà Lan (3). Rồi ông nói tới việc mình đã gặp Rofe như thế nào, Rofe đã đến Nam Dương để đi tìm đạo, đã gặp một nhân vật tên là Pak Subuh, một người đã tiếp giao được với Nguồn Đại Sinh Lực và đã lập nên một nhóm được gọi là Subud. Ông B. nói là Pak Subuh sắp đến chiều nay, và nếu ai đã tiến bộ thì có thể Pak Subuh sẽ cho tập latihan. Như vậy nếu ai thấy thích thì hãy đến văn phòng biên tên mình vào một danh sách.

Đối với Aldred, những điều vừa nói đó như một tiếng sét nổ làm chấn động. Chẳng bao lâu mọi người ở Coombe Springs đều hay được là Pak Subuh sắp đến, và anh nhận thấy có 3 nhóm người tỏ thái độ đối với vụ đó. Thứ nhất là những kẻ lấy làm bất bình, vì ông B. đã coi có gì khác quan trọng hơn lối tu The Work. Thứ hai là những kẻ bán tín bán nghi, chỉ chịu tin vào những gì có kết quả. Thứ ba là những kẻ nóng lòng muốn được biết về đường lối tu tập theo latihan, và anh là một người trong nhóm đó. Trong đầu anh có nhiều câu hỏi được đặt ra: Pak Subuh là ai, Subud sẽ có những kết quả gì, latihan là gì, đây có là một cái gì mới mẻ đến thay thế những cái cũ xưa không còn hiệu lực nữa? Cảm giác anh lúc đó thật khó tả, vừa là kinh ngạc và khuây khỏa, vừa là mong đợi và biết ơn. Dù sao thì anh cũng thấy mình có niềm tin tuyệt đối vào một điều mà mình chưa từng biết tới.

Lần đầu nhìn thấy Bapak anh như bị thôi miên. Khi được cho hay là nếu ai muốn tập latihan vào ngày thứ hai, thì hãy đến vào lúc 8 giờ tối, anh chợt thấy hồi hộp và thích thú, như mình sắp bước vào một cuộc phiêu lưu.

Buổi latihan đầu tiên và cái không khí lúc đó ở Coombe Springs được anh ghi nhận lại như sau:

''Tối hôm đó, tôi ăn uống mau lẹ, chạy xe nhanh tới Commbe Springs và tới đó sớm hơn một giờ. Chắc đã có khoảng hơn trăm người, và tất cả đều mong muốn thử lối tu của Subud. Điều hiển nhiên là mọi người đều đang náo nức trông chờ . Ngay lúc sắp 8 giờ Bapak và đoàn người đi theo bước xuống lầu gồm có ông B., Ronimund von Bissing, Husein Rofe, Iksan Ahmad, và thêm một hay hai người nữa mà tôi không quen biết. Trông họ hoàn toàn có vẻ thư thái, như chuyện này là việc tầm thường nhất trên thế gian.

Họ nhìn chúng tôi tươi cười, và bước vào phòng ăn mà bàn ghế đã được dọn đi. Không bao lâu sau đó, một người trong đám đi ra và nói rằng khoảng 30 người nam có thể bước vào tập xuất latihan đầu, và đó trước hết nên là những người phải lặn lội từ xa đến đây. Nên 30 người nam bước vào phòng ăn, và chẳng bao lâu thì phát ra những âm thanh kì dị nhất. Khoảng nửa tiếng đồng hồ sau thì yên lặng, cửa phòng mở ra và những người nam bước ra, trông họ có vẻ sửng sốt như đang lấy làm lạ vì những gì đã xảy ra. Lớp thứ hai bước vào, và một điều y như vậy đã xảy ra. Vì ở gần đây, nên tôi bước vào với lớp thứ ba.

Chúng tôi được sắp đặt chung quanh chu vi của phòng ăn, mỗi người cách nhau một cánh tay và đằng sau có đủ chỗ để đi đứng. Chúng tôi được cho hay là hãy nhắm mắt lại và tịnh tâm. Pak Subuh bắt đầu nói tiếng Nam Dương. Husein Rofe thông dịch lại. 'Có nhiều tôn giáo, nhưng chỉ có một Thượng Đế. Nếu thấy mình như đang cử động, thì các bạn hãy cử động.' Một cảm giác không thể tả được lướt qua toàn thân tôi. Tất cả những gì tôi còn nhớ được là những điều có âm thanh như tiếng cánh chim của chim bồ câu đang bay ngang qua. Sau một thời gian như độ chỉ được vài phút, chúng tôi nghe thấy 'Xong' và tất cả trở nên yên lặng.

Chúng tôi được cho hay là nên tập latihan hai lần mỗi tuần. Latihan kế tiếp sẽ là ngày thứ nam , và chúng tôi nên có mặt lúc 8 giờ tối, như hôm nay. Nên ngày thứ năm tôi đến đúng lúc, khoảng một tiếng đồng hồ sớm hơn, để không bỏ xót bất cứ gì. Như ngày thứ hai, Pak Subuh và đoàn người đi theo bước xuống lầu, và latihan bắt đầu. Lần này thì tôi thấy mình đứng nơi một phía khác trong phòng. Chúng tôi chỉ được cho hay là hãy 'Tịnh tâm...Bắt đầu.' Tuy nhắm mắt, nhưng tôi biết Iksan đang đứng trước mặt mình. Anh phát ra những âm thanh như đang hôn ai đó. Tôi bắt đầu cảm thấy điều đó cực kì hứng tình. Tôi vòng cánh tay ra, như đang ôm hôn một cô gái

và nghiệm thấy một cảm giác vui thú tuyệt trần. Iksan lẩm bẩm 'loer...loer...loer' và dần dần tôi gục xuống đất, co mình lại và ngủ. Tiếp theo là 'Xong'.

Latihan kế tiếp vào ngày thứ hai, và một lần nữa tôi đến sớm. Những ai ở gần được yều càu tập sau cùng. Latihan đầu tiên luôn vào lúc 8 giờ tối, trong vòng khoảng 45 phút là có những xuất kế tiếp. Đôi khi được tập mãi cho tới 2 giờ sáng. Bapak và đoàn người đi theo luôn có mặt. Nhiều người được khai mở mỗi ngày, và số hội viên nhanh chóng gia tăng. Điều lạ thường là Bapak và đoàn người đi theo không hề cho thấy có dấu hiệu mệt mỏi và căng thẳng, mặc dù cái gánh nặng mà họ phải mang.

Và như vậy đã có hàng trăm người được khai mở và tập latihan kedjiwan của Subud hai lần mỗi tuần trong 2 tuần, nhưng vẫn chưa có những gì được chính thức giải thích về việc latihan thực sự là gì. Ngày thứ sáu 14 tháng 6 mọi người chen chúc trong phòng ăn, để nghe buổi nói chuyện đầu tiên của Bapak -Husein Rofe là người thông ngôn. Tất cả những gì tôi còn nhớ được là việc Bapak bảo chúng ta như một tấm khăn có những vết dơ khó tẩy bỏ đi được, mà cần phải được giặt nhiều lần, trước khi được sạch; chúng ta là tấm khăn, và latihan là quá trình tẩy sạch; điều này khiến cho phải tập nhiều latihan, trước khi chúng ta được trong sạch.

Sau 50 năm tôi vẫn còn nhớ tới cái thông điệp đó, nên nó đã phải có một ấn tượng đối với mình.

Ngày 14 tháng 11 nhân vụ cô Eva Bartok, tờ Daily Mail cho đăng trong một tuần đầy một trang báo một bài Subud. Tôi còn nhớ đầu đề là 'Một Đấng Cứu Thế ở trong một biệt thự gồm 40 phòng.'

Điều đó tất nhiên đã tác động một cách đặc biệt tới cuộc sống của chúng tôi ở Coombe. Mỗi ngày đều có điện thoại kêu, và nhiều người đứng xếp hàng ngoài cổng đã được đóng lại. Chúng tôi được cho hay là có 400 người muốn được khai mở. Chính đó là lúc Bapak đặt ra thời kì chờ đợi 3 tháng.

Hồi đó căn nhà ở Coombe Springs có một không khí lạ thường, một nguồn năng lực bao la đã được giải phóng. Quả thực có một vài người đã kể lại là giữa đêm họ nghe thấy một tiếng nổ -một vài người còn nói là nghe thấy cho tới tận Tunbridge Wells. Những người trong nhà lập tức cho nó có liên quan tới latihan. Khi được hỏi về vụ đó, Bapak nói: 'Phải...đó là những hồn ma đã bị bắt giữ trong nhiều năm nơi khu vực có suối, và nhờ latihan những hồn đó đã được giải thoát.'

Bapak ở Coombe Springs 3 tháng, có nhiều buổi nói chuyện và khai mở cho nhiều người cùng với Ibu và Iksan.

Mùng một tháng 9 Bapak và đoàn người đi theo mình lên đường đi The Hague, để ở đó 6 tuần. Hồi đó tôi được dịp thăm viếng Rotterdam và may mắm được ở cùng một căn nhà với Bapak. Sau hai cái latihan đầu tiên có ấn tượng mà mình đã nghiệm được, latihan của tôi đã thay đổi và tôi bắt đầu cảm thấy mình không biết cách tiếp nhận như thế nào. Một buổi tối nọ sau khi ăn uống xong thì có latihan; chúng tôi lặng lẽ nối đuôi nhau đi vào, và Iksan ra hiệu cho chúng tôi đứng chung quanh chu vi phòng tập, như điều anh đã làm ở Coombe Springs. Sau một lúc yên lặng không bao lâu, tôi cảm thấy như có một làn sóng mãnh liệt chạy qua con người mình từ phải qua trái. Tôi lay động như một chiếc lá; điều này như việc mỗi khớp trong thân thể mình đều lay động và sắp tách rời. Điều đó tiếp diễn cho tới khi latihan chấm dứt. Kể từ đó latihan tôi thay đổi, và những điều tôi nghiệm được thật vui thú.

Hiện nay thì tôi hoàn toàn là người Subud.''

Latihan chắc chắn đã để lại một ấn tượng sâu đậm nơi lớp người đầu tiên, vì họ nhận thức được đây là môt đường lối tu tập siêu đẳng chưa từng có trong lịch sử. Một đoạn văn trong tập Subud Chronicle tháng 2 năm 1958 chứng tỏ điều đó.

''Sự việc Pak Subuh vắng mặt trong 6 tuần từ mùng một tháng 9 tới ngày 15 tháng 10 để thăm viếng Hà Lan, đã tạo cơ hội chứng minh được rằng sự hoạt động của lối tu theo latihan là điều không tùy thuộc sự hiện diện của ông. Môt vài phụ tá đã được cho phép khai mở những hội viên mới, để cho làn sóng những người muốn vào Subud không bị ngăn lại trong thời kì đó. Nhiều kinh nghiệm đã được thu thập trong thời gian đó, và những sai lầm trước đây đã được chỉnh lại , để hội viện tin cậy là Subud sẽ tiếp tục bành trướng sau khi Pak Subuh trở về Nam Dương.

Pak Subuh đi khỏi Anh để đến Đức vào ngày 15 tháng 12, sau khi đã hoàn thành một nhiệm vụ chưa từng thấy, trong vòng không hơn 6 tháng ở Anh. Điều độc đáo này của Subud đã được minh chứng: nó có tiền năng truyền thụ một cách vô hạn định, mà không cần chuẩn bị chu đáo, không cần thuyết giảng và giáo lí. Sự thể sẽ biến chuyển ra sao trong những năm tháng tới là điều ngoài khả năng tiên đoán của con người, nhưng điều không còn chút nghi ngờ gì nữa là Subud đã có cơ sở ở Anh, và đó là một quyền năng phục vụ cho cái gì tốt đẹp.''

Nhìn lại những chuyến đi thế giới của Bapak, ta nhận thấy những điều dưới đây.

Bapak khởi hành ngày 19 tháng 5 năm 1957 tại Jakarta và đến London ngày 22 tháng 5 năm 1957, sau khi máy bay ngừng lại ở Amsterdam trong một lúc không lâu. Ngày mùng một tháng 10 Bapak đi từ Coombe Springs tới The Hague, và ở Hà Lan được 6 tuần, cho tới ngày 15 tháng 10 thì trở về Anh. Mãi cho đến tháng 6 năm 1958 Bapak mới trở về nước, và đã đến những quốc gia là Anh, Đức, Hà Lan, Thụy Điển, Mỹ (California) và Úc.

Buổi nói chuyện đầu tiên xảy ra ở Coombe Springs ngày 14 tháng 6, và người thông ngôn là Husein Rofe. Những người thông ngôn kế tiếp là John Bennett, Sjafrudin, Batara, Iksan và Asikin. Người ghi lại những buổi nói chuyện lúc đó là Sjafrudin, và có lẽ cũng là người phiên dịch ra tiếng Anh. Trong năm 1957 Bapak có tất cả là 34 buổi nói chuyện, và chỉ có 26 buổi được thu thanh.

Đó chỉ là nói tới chuyến đi thế giới lần đầu của Bapak. Nếu kể tất cả những chuyến đi thế giới từ 1957 tới 1987, thì Bapak đã đi vòng quanh thế giới được 21 lần. Nếu tính luôn cả những chuyến đi nội địa, thì Bapak đã đi được một đoạn đường gần một triệu cây số, và đã có tất cả là 1700 buổi nói chuyện. Chỉ có 1315 buổi thâu thanh đã được lưu giữ, và hiện nay tất cả đều được dịch lại. Cho tới nay đã có tất cả 16 tập được xuất bản gồm những nói chuyện của Bapak từ 1957 tới 1967, và người ta ước lượng sẽ có khoảng 50 tập, khi tất cả được dịch xong.

Buổi mói chuyện cuối cùng của Bapak ở nước ngoài là ngày 29 tháng 10 1986 tại Anh. Buổi nói chuyện này, Bapak gọi là 'tuy không lâu nhưng có nội dung quan trọng.' Đọc lại bài nói chuyện đó, ta thấy có lẽ cái 'nội dung quan trọng' là những điều dưới đây.

''Latihan được gọi là sự tập luyện tâm linh, vì linh hồn các bạn được tập luyện. Linh hồn là yếu tố định đoạt cuộc sống các bạn. Linh hồn các bạn sẽ nhận được một nhiệm vụ, khi các bạn rời bỏ thế gian này. Do đó mà việc tập luyện linh hồn là điều quan trọng đối với các bạn. Các bạn cần phải tiếp nhận được latihan, khiến các bạn có thể bỏ lại mọi thứ mà mình đã có trên thế gian này, để đi đến một nơi chốn khác là điều mà hiện giờ các bạn không cần phải thắc mắc, vì điều đó sẽ được quyền năng của Thượng Đế định đoạt. Nhờ tập latihan mà mỗi bộ phận của các bạn được tập luyện: những bộ phận các bạn cảm tháy được cũng như những bộ phận các bạn chưa cảm thấy được, những bộ phận các bạn biết được, cũng như những bộ phận các bạn chưa biết được. Mỗi bộ phận của các bạn sẽ được đụng vào. Điều này thật kì lạ, nó không thể xảy ra được, vậy mà nó đã xảy ra.''

Sau khi qua Anh để chữa bệnh vào tháng 10 năm 1986 và đã có một vài buổi nói chuyện nơi đó, Bapak an toàn trở về nước vào ngày mùng một tháng 11. Ngày 11 tháng 11 Bapak có một buổi nói chuyện ở Cilandak, và ngày 14 một buổi nói chuyện khác.

Không có dấu hiệu nào cho thấy Bapak sắp qua đời, người vẫn còn làm việc nhiều, vẫn còn đến văn phòng của mình tại S.Widjojo, tối thiểu mỗi tuần một lần. Mỗi sáng người vẫn đi bộ đều đều, và thường đến Pamulang, để trông coi việc xây cất cho mình một căn nhà. Hầu như mỗi chủ nhật, người đều đến thăm Pak Siregar tại tư gia của ông ở Ciluban.

Ngày mùng một tháng 1 năm 1987 Bapak tiếp khách. Nhiều hội viên Nhật Bản đến để kính mộ Bapak, và người có một buổi nói chuyện không chính thức.

Trước ramadhan 1987 Bapak đến Semarang một vài ngày, để viếng mộ phụ thân mình, rồi đến Kedungjati, để viếng mộ ông bà mình.

Như thường lệ, mùa Ramadhan có nhiều hội viên nước ngoài đến dự. Ngày 10 tháng 5 1987 Bapak tiếp một vài người khách đến thăm mình tại tư gia ở Pamulang. Điều khiến ngạc nhiên là Bapak đã có một buổi nói chuyện không chính thức với họ.

Trong lúc Ramadhan Bapak trở về Cilandak trong những đêm 21, 25 và 27 để làm latihan và trắc nghiệm với hội viên. Đặc biệt trong đêm 27 Bapak nói ngoài những đức tính kiên nhẫn, chấp nhận và phục tòng, chúng ta cần phải có thêm lòng dũng cảm. Đêm 29 Bapak cũng đến, và chuyện này là điều bất thường, vì Bapak không có thói quen làm như vậy.

Sau Idul Fitri, tình trạng sức khỏe của Bapak suy yếu. Tháng 6 Bapak đăng cai ở Pamulang buổi họp của của những đại diện Vùng Á Châu, nhưng không có một buổi nói chuyện nào. Lúc đó có điều đề nghị là Bapak không nên du hành trên thế giới nữa, và khi được hỏi về điều đó thì Bapak nói là nó quá cực nhọc với thể xác mình.

Tuy thấy khó ở, nhưng lúc sinh nhật Bapak vẫn xuất hiện để cắt bánh, và nhiều người lúc đó đã nức nở khóc, khi chúc mừng sinh nhật.

Sau khi sinh nhật được ăn mừng, Bapak cảm thấy khó ở và bảo một người đi kêu gọi bác sĩ Maliwa là một chuyên gia về tim. Trong khi đang chờ đợi bác sĩ đến, một vài người nhà và một số hội viên tụ tập cạnh giường ngủ của Bapak. Bapak trò chuyện với mọi người về Subud, và nói rằng làm như vậy sẽ khiến cho mình thấy dễ chịu. Có một điều mà nhiều người còn nhớ lại là Bapak đã hỏi hiện nay có bao nhiêu hội viên trên thế giới, và con số đó 'đã được một triệu' chưa. Bapak nói Subud chỉ trưởng thành, khi mọi người thành tâm tập latihan và có can đảm biểu lộ latihan mình trong đời sống hằng ngày.

Bác sĩ Maliwa đến và khám bệnh cho Bapak. Ông đề nghị nên lập tức đưa Bapak vào bệnh viện, để được chăm sóc chu đáo hơn.

Người ta đồng ý là đến sáng mai sẽ đem Bapak đi. Sau khi bác sĩ Maliwa ra về, bà bác sĩ Mandarwati, một hội viên Subud, tình nguyện ở lại ban đêm để săn sóc cho Bapak. Lúc 2 giờ rưỡi sáng bà đánh thức người nhà của Bapak dậy, để cho hay là Bapak muốn vào bệnh viện. Adji lái xe, Ibu Mastuti ngồi phía trước. Bapak ngồi phía sau với bác sĩ Mandarwati. Trên đường đến bệnh viện, Bapak dựa trên vai bà và qua đời.

Sau khi Bapak mất, người ta chợt nhớ tới việc cách đây không lâu Bapak cho biết là mình không còn muốn ở Wisma Subud nữa, mà muốn một chỗ ở khác. Người ta đã kiếm cho Bapak một tư gia ở Pamulang, và chỉ tới lúc này mọi người mới hiểu được điều Bapak muốn nói không là một chỗ ở trên trần gian, mà là một nơi tại đó Bapak có thể giúp đỡ chúng ta đắc lực hơn.

Như đã nói ở phần đầu, con đường chúng ta đi cho tới nay đã chỉ là 20 năm, và chúng ta sẽ còn tiếp tục đi nữa. Nhưng dù muốn dù không, chúng ta luôn phải trở lại cái khoảng thời gian 30 năm dưới sự dẫn dắt của Bapak, để coi đó là đuốc sáng soi đường đi cho mình.

____________

1. Cho tới nay vẫn chưa có một nhóm Subud đáng kể nào ở Hong Kong. Rofe đã có lần than thở với một người bạn Subud rằng ở Hong Kong áp lực của sức mạnh vật chất rất mạnh, vì mọi người chỉ chạy theo đồng tiền.
2. Trong Tự Truyện Bapak chỉ nói là có vợ chồng Iksan đi theo. Thực ra còn có một vài người khác nữa.
3. Người Hà Lan gọi thuộc địa của mình là Dutch East Indies (nước Ấn Độ ở phía Tây của người Hà Lan)